Mor Güzellik

 

Mısır’lılarda mumyalama malzemeleri için başlayıp Pers, Antik Yunan ve Roma dahil olmak üzere pek çok medeniyette banyolarda hoş kokusu için katkı maddesi olarak kullanılmış LAVANTA depresyon, uykusuzluk ve baş ağrısı ve diş ağrısı da dahil olmak üzere fiziksel ağrıyı tedavi edici özelliği vardır. Cilt ve deri bakımları ile yaraları tedavi etmede de kullanılır.

Bilimsel adı Lavandula angustifolia olan lavanta, çok yıllık ve yaprak dökmeyen bir bitkidir ve 40’tan fazla çeşidi vardır. Tarihi 2.500 yıl öncesine dayanan Akdeniz, Orta Doğu ve Hindistan’a özgüdür.

Lavantalar tür ve kökenlerine göre farklı isimlendirilmektedir. Ticari öneme sahip 3 tür öne çıkar :

Lavender / Lavandula angustifolia = Lavandula officinalis = Lavandula vera

Lavandin / Lavandula hybrida

Spike lavander / Lavandula spica

 

Ölümsüz aşkın ve sadakatin sembolü olan lavantanın çiçekleri, yaprakları ve uçucu yağı doğal ilaç olarak kullanılmaktadır. LAVANTANIN BAŞLICA FAYDALARI

–        Damar sertliği, felç, kalp krizi riskini azaltır.

–        Depresyona iyi gelir.

–        Lavanta çayı kanın pıhtılaşmasını önler, kolesterolü düşürür.

–        İçeriğindeki sakinleştirici maddeler sayesinde melatonin hormonunu artırarak kaliteli bir uyku çekmenizi sağlar.

–        Üst solunum yolu enfeksiyonlarında iltihaplanmayı azaltır.

–        Boğaz şişkinliği ve yutkunma problemlerine birebirdir.

–        İştahı açar, sindirimi kolaylaştırır.

–        Cilt yanığı ve güneşin cilde verdiği zararlı etkileri önemli ölçüde azaltır.

–        Kas ağrılarını dindirir.

–        Böbrek taşı oluşumunu önler. Vücuttaki zararlı toksinleri idrar yolu ile atar.

–        Akne tedavisinde oldukça etkilidir.

–        Başta migren olmak üzere baş ağrılarına neden olan sorunların ortadan kaldırılmasında etkilidir.

–        Astım belirtilerini hafifletir.

–        Menopoz döneminde olan kadınlarda sıcak basmalarını azaltır.

–        Lavanta yağı çatlamış, kurumuş dudakları nemlendirmek için mükemmeldir.

 

Lavantanın İklim Ve Toprak İstekleri

Toprak seçiciliği fazla olan bir bitki değildir. Ancak kalkerli (kireççe zengin), kuru, süzek toprakları tercih eder. Taban suyu yüksek ve ağır bünyeli topraklarda yetiştiricilik tavsiye edilmez. Lavanta, 5.8 – 8.3 pH aralığında yetiştirilebilir. Kuraklığa, soğuk ve sıcak iklim şartlarına dayanıklı bir bitki olmasına rağmen bazı çeşitler, kışı sert geçen bölgelerde soğuktan zarar görebilir.

 

Çelikler veya fide, fidanlar lavantaların kışlık dinlenme dönemlerinde ve bitkiler uyanmadan önce (bölgeye göre Şubat – Mart – Nisan aylarında) alınarak ve köklenme ortamına dikilmelidir.

 

Lavanta Hasadı

Lavantalar bölgeye göre değişmekle birlikte genellikle Haziran ayında tomurcuklanmaya başlar ve Temmuz’da çiçeklenir. Çoğunlukla lavanderler, lavandin çeşitlerine göre 2 – 3 hafta erken çiçeklenir. Lavantalar, çiçeklenme başlangıcında, saplı halde hasat edilir. En yüksek uçucu yağ oranına bu dönemde ulaşılır.

 

Yan dallarda bulunan çiçek başaklarındaki uç çiçekler, orta saptaki çiçek başağı çiçeklendiğinde beraber hasat edilir. Hasat, başaktan 10 cm kadar aşağıdan orak veya testereli ot bıçağıyla biçilerek yapılır. Son yıllarda çit biçme makineleri kullanılarak da hasat yapılmaktadır. Hasat birkaç defada yapılır. Hasadı elle, çiçekleri toplayarak yapmak da mümkündür. Hasadın sabah  erken saatlerinde yapılması gerekir.

 

Sapsız kurutulmuş çiçek verimi, bölgeye ve çeşide göre dekar başına 100 – 500 kg arasında değişir.

 

Kurutma Ve Lavanta Yağı Üretimi

Hasat sonrası çiçekler doğrudan uçucu yağ elde etmek için işlenir veya gölge bir ortamda  serilerek kurutulur. Açıkta kurutma işleminde uçucu yağ veriminde bir miktar azalma yaşanır. Kurutulan saplı lavanta çiçekleri elle ya da çırpılarak saplarından ayrılır. Endüstriyel olarak yağ elde edilecekse sapların ayrılmasına gerek duyulmaz. Eğer kurutma fırınları kullanılacaksa, kurutma sıcaklığı 30 °C’yi aşmamalıdır.

 

Uçucu yağ elde etmek için genellikle su veya buhar distilasyonu yöntemi kullanılır. Kurutulmuş sapsız çiçeklerde uçucu yağ randımanı,  çeşide göre  % 3 – 9 arasında değişir.

 

Lavanta Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele

Üretimi etkileyecek düzeyde bir hastalık ya da zararlısı yoktur. Küsküt ( Cuscuta epithymum ) en önemli yabancı ot olarak öne çıkmaktadır. Bahçe tesisini takip eden ilk 2 yıılık süreçte yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. 2 yıldan sonra, bitkinin allelopatik etkisinden dolayı, çevresinde yabancı ot yetişmez.

 

Lavantanın Zararları / Yan Etkileri Nelerdir ?

Genel anlamda güvenilir bir bitkidir ve bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur.

Ancak, henüz ergenliğe ulaşmamış küçük erkek çocuklarında, Jinekomasti oluşumuna ( Anormal meme büyümesi ) neden olduğu bildirilmiştir. Kız çocuklarında bilinen bir yan etkisi yoktur.

Hamile ve emziren kadınlarda tespit edilen bir zararı bulunmamakla beraber, doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Sinir sistemi fonksiyonlarında yavaşlamaya neden olduğu için kullanımı ameliyat tarihinden 2 hafta önce bırakılmalıdır.

 

KARA ÇADIRIN KARA EVLADI

KARAyolcu Orman Mühendisi