Tarımsal üretim ve şehir tarımı, kentsel
tarım, şehiriçi tarımcılığı yanında kent içi permakültür tarımsal üretim olarak
alternatif ürünler ve mevcut üretimi yapılanlar haricinde, yeni türler
kullanılarak alternatif üretimler hakkında bilgilendirici, içerik oluşturup,
yol gösterici ürün deseni artırıcı uygulamalar anlatılmaktadır.
Bugün
ki anlatımımız birkaç zamandır ekim dikim işlerine yoğunlaştığımız birkaç tür
üzerine olacak. Neler mi gelin anlatırken birlikte öğrenelim.
YER
FISTIĞI
Yerfıstığı (Arachis hypogaea); baklagiller
familyasından olup tek yıllık ve yazlık olarak yetiştirilen bir sıcak iklim
bitkisidir. Meyvelerini toprak altında meydana getirmesiyle diğer bitkilerden
farklılık gösterir.
Bütün çerezcilerde bolca ve diğer çoğu
çereze rağmen daha ucuza bulabildiğimiz çerezi, yer fıstığı ilki. Kendi
ekimlerimizden örneklerle görselleri eklediğimiz haliyle, baharatçılardan vs
kolaylıkla temin edebileceğimiz çiğ yer fıstığı tohumlarını kullanıyoruz
ekimlerde. Öbek öbek ocaklar halinde ekimini yapıyoruz, her ekim noktasına çok
derine (3-4 parmak iyidir) inmeyecek şekilde açılan çukura, 2-3 tane fıstık
koyuyor ve üzerini toprakla kapatıyoruz. İsteğe bağlı olarak ekim öncesi fıstıkları
ıslatmak, çimlenme süresini erkene alır. Fakat biz işletmeden, nisan
yağmurlarından ve toprağın neminden istifade ederek ekimi yaptık.
Toprak isteği olarak biraz daha kumlu,
tınlı toprakları seven fıstıkların iyi gelişmesi için güneşi iyi almalıdır. Çok
aşırı sulama istememesi de bir diğer güzel husus ve en mühimi de diğer
baklagillerde olduğu gibi hem toprağı dinlendiren hem de azot ve organik madde
vs birikimi açısından toprağı besleyen bir ürün fıstık. Ankara’nın ortasında
fıstık olur mu diye sorar gibisiniz, olur bence hem de güzel olur. Ama yine de
tecrübe edecek 6-7 güne çimlenecek, 40-45 güne çiçeklenecek ve hasat zamanı,
muhtemelen 3-4 aya kadar, olanıyla olmayanıyla sizlerle yine paylaşırız. Bir avuç
fıstıktan kısmetse, yaş yaş haşlar yer bunun yanında belki de 3-5 kg çerezlik
fıstığımızı çıkartırız.
Kısaca kendi uygulamamızdan bahsetme
sonrası gelin yır fıstığının faydaları ve kullanım şekillerinden bahsedelim
biraz. Yer fıstığı yağ içeriği (%45-55), protein (%20-25) ve karbonhidrat ile
bol miktarda mineral (%18) içerir. Besleyici olduğundan direk çerezlik olarak
tüketimi yanında ezmesi, yağı, un halinde kullanımı da yaygındır. Pasta,
şekerleme, tatlı, çikolata vs yapımında bolca kullanılmaktadır. Ve dış kabuğu
yem yapımında kullanılır.
Kolesterole
iyi gelir, kan şekeri seviyesini dengeler, kalp-damar rahatsızlıklarına iyi
gelir, saç dökülmesini engeller, Alzheimer hastalığını önler ve daha birçok
faydasıyla yer fıstığı önemli bir tarımsal üründür.
İkinci
bitkimiz, kişniş, aş otu yada kinzi..
KİŞNİŞ
Yöre olarak bitkisi bizim şelemiğe
benzeyen kişniş, baharatçıdan alınan tohumları direk toprağa ekerek, alternatif
ürün olarak denemekteyiz. Coriandrum sativum, kişniş de maydanozgiller familyasından
ve yaprakları maydanoza çok benzer bir tıbbi aromatik bitkidir. 20-60 cm.ye kadar
boylanabilir, tek yıllıktır. Tohumu baharat olarak kullanıldığı gibi yaprakları
salatalarda, kökleri ise yine baharat olarak kullanılabilir. Et yemeklerinde ve
köfte harcında, zeytinyağlılarda hoş bir aroma verir.
Çin maydanozu olarakta bilinen kişniş
parfüm yapımında da kullanılıyor. Ağustos Eylül gibi hasadı yapılan bitki tohumları
gölgede kurutulup, saplarından sallanması ile dökülen tohumlar uygun ortamlarda
saklanır. Öğütülerek toz haline getirilen şekliyle kullanılır. Faydaları ise romatizmaya
iyi gelir, şişlikleri giderir, zehir giderici ve antiseptik özelliği vardır,
mantar yemeklerinde kullanılır, C vitamini içerir, kolesterole iyi gelir,
sindirim sisteminin iyi çalışmasına yardım eder, kansızlığa iyi gelir. Damıtılarak
elde edilen kişniş yağı alerjik tepkileri azaltır, göz nezlesine iyi
gelmektedir.
Artık dağ bayır şelemik toplamaya gerek
kalmayacak ve kısmetse salatalara, yemeklere renk ve tat katacak. Ve hasat zamanı
belki de hanemize, arkadaş ve komşulara yetecek kadar kişnişimiz de olur.
Karın
ağrılarına, süt artırıcı olarak vs çokça içmişsinizdir yada hiç değilse
duymuşsunuzdur, rezeneyi. Ve bir diğer alternatif ürünümüz de Rezene, ondan da
umarım güzel mahsuller elde ederiz.
REZENE
Rezene kokulu otsu bir tıbbi ve aromatik
bitkidir. Maydanozgillerden, Foeniculum vulgare, Asya ve Akdeniz kökenlidir.
Ülkemiz yanında Hindistan, Mısır, Çin, Arjantin, Endonezya, ABD gibi ülkelerde
yetiştirilmektedir. Tohumları yağ ve protein açısından zengindir. Rezene
yaprağı, gövdesi ve soğanı da salatalarda kullanılır. Tohumundan çay yapılır.
Doğrudan baharatçıdan alınan tohumlar haliyle
ekim yapıldığı gibi varsa önceki bitkilerden çelikler alarak, köklendirme haliyle
üretimi yapılabilir. Ekimler bu mevsimde nisan ayı içerisinde toprağın tava
gelmesiyle toprağa 1-2 parmak derinliğinde sıralı ise karıklar halinde yada
ocak halinde çukurlar açılarak tohumu ekilir. Ticari ekim yapılıyorsa dekara
3-4 kg olacak şekilde ekilebilir. Kireççe zengin, humuslu, kumlu-tınlı
toprakları sever ve aşırı toprak nemi istemez. Küçük sarımsı çiçekler
şemsiyemsi salkımlar oluşturur ve tohumu derin oyuklu iki parçadan oluşur ve
uygun büyüklük ve sertliğe ulaştığında olgunlaşmış olur.
Kendi ekimlerimizden olan rezene çok
yıllık olmasına rağmen, muhtemelen Ankara, İç Anadolu kış soğuğuna dayanamaz ve
her sene ekim gerektirir. 6-7 güne çimlenir diye ümit ediyoruz. 1-1,5 m.ye
kadar boylanabilmektedir. Faydaları ise mide bağırsak şikayetlerine iyi gelir,
sindirime yardım eder, iştah açıcıdır, anne sütü artırıcı etkisi vardır, ağız
kokusunu giderir.
Denk
getirebilirsek ilerleyen zamanlarda susam ve çörek otu ekimlerimiz olur ve
onlardan da başka bir alternatif ürünlerde bahsederiz. Doğayla, duayla ve daha
fazlası için takipte sağlıcakla kalın…
KARA
ÇADIRIN KARA EVLADI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder