Zencefil-Zerdeçal

 

Alternatif ürünlerden devam edelim. ZENCEFİL ve ZERDEÇAL diyelim bu sefer. Kök rizomları kullanılan bu bitkilerden işlenmemiş haliyle 60-70 TL ve daha üzeri fiyatlara tarladan satılabilmektedir. Söz konusu bitkiler tropik iklim kuşağı bitkisidir.

 

Zencefil (Zingiber officinale) bir metreye kadar boylanabilen, ince-uzun yapraklı, sarı-kırmızı renklerde çiçekler açan, kök yumruları baharat ve ilaç olarak kullanılan, çok yıllık bir bitkidir, tropik ya da yarı tropik iklimlerde yetişir. Zencefil bitkisinin şekilsiz, parçalar halinde bulunan soyulmuş ya da soyulmamış haldeki kurutulmuş kökleri ya da bunların öğütülmüş hali kullanılan kısımdır. Çöreklere katılır. Ayrıca zencefilden gazoz, şarap, turşu ve reçel yapımında da yararlanılır. Mutfakta çorbalara, patates, sosis, çeşitli dolmalar, ızgara etler, söğüş, pilav, her türlü beyaz peynire, çeşitli sebzelere, meyve salatasına, çeşitli pastalara, kurabiyelere ve keklere katılır.

 

Zencefil kökünün bileşiminde önemli etken maddeler var. Taze zencefil etken madde bakımından daha zengin; % 80 su, % 2 protein, % 1 yağ, % 12 nişasta, kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini içeriyor. Kuru zencefilde su oranı % 10'dur.

 

İştah açıcı, antiseptik, midevi, gaz söktürücü, sindirimi düzenleyici, solunum yollarını açıcı ve toksin atıcı etkileri ile  kan damarlarını açtığı, terleme ve sıcaklık yaptığı, kalbi canlandırdığı ifade edilir. Zencefil tümörlerin gelişimini önleyici olarak kanser tedavisinde önerilir. zencefil deniz tutması, sabah bulantıları ve kemoterapiden kaynaklanan bulantılar faydalıdır.

 

Toz şeklinde kullanımında alerjik döküntüler, midede yanma, gaz, bulantı gibi belirtilere ve safra taşı olan kişilerde olumsuz etkilere yol açabilir.

 

Zerdeçal (Curcuma longa), sarı çiçekli, büyük yapraklı, çok yıllık otsu bir bitki, Hint safranı olarak da bilinir. Asya’nın tropik bölgelerinde yetişir. Bitkinin toprak altındaki ana kökleri yumurta veya armut seklindedir. Yan kökleri ise parmak şeklindedir. Rizomların üst yüzü sarımsı, iç yüzü ise sarı renklidir. Acımsı bir tadı vardır.

 

Zerdeçal, ipek kumaşlar ve ince derilerin boyanmasında ve kına yakmada da renklendirici olarak kullanılmaktadır. Baharat olarak kullanılması için, zerdeçal bitkisinin temizlendikten sonra suda kaynatılıp kurutulmuş, koyu sarı renkli kök saplarının öğütülmesi gerekir. Elde edilen baharat safran yerine de kullanılır. Balık çorbası, pilav, söğüş ve çeşitli sebze yemeklerine çeşni olarak katılır. İspanyolların deniz ürünlerinden yapılan ünlü "paella" adlı yemeğinde ve Hintlerin "köri" sosunda kullanılır. Öğütülmüş zerdeçal karanlıkta ya da ışıktan koruyan kaplarda saklanmalıdır; ışıkta bozulur.

 

Zerdeçal, iltihap gidericidir, sindirim sisteminin korur, bağırsaklara iye gelir. Kansere karşı koruma ve tedavi edici özelliği vardır. Depresyonun etkisini azaltır, ağrı kesicidir, Alzheimer riskini azaltır.

 

Mide ülserinde ve safra kanalı tıkanıklıklarında kullanılmamalı, safra taşı olması durumunda doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

 

KARA ÇADIRIN KARA ÇOCUĞU

(wkipedia'dan faydalanılmıştır)