Sabahın erken saatlerinde belki sabah ezanında daha ortalık ağarmadan kalkılıp, hazırlıkları başlar yayığın... Yayık deyip basite alıp geçmemek gerek, bir tas ayran içerken. Daha sabah ezanında başlar meşakkati, gün ağarmadan diyorum çünkü güneş doğup ortalık ısınırsa toplanmaz yayığın yağı, erir ayrılmaz ayrandan...
Erken başlar meşakkat, daha bir iki sıkma yiyip çayını yudumlamadan kurar yayıkçı, çukura koyar birkaç kat altlık çabutları, üç ayak diker, akşamdan ıslatılmış yannığı bağlar iplerini direklere. Sıkı bağlar ağırlık bindikçe, yoğurdu dökünce be vurdukça bişşeği çözülüp dökülmesin, ziyan olmasın herşey... Döker yoğurdu birazda suyla karıştırarak yannığa... Sabah ezanı yeni okunuyordur daha, geçse yetişmez diyeyim sonra.
Bir taraftan ateş yakılmış ocağa, köşeye saç ayak üzerine konmuştur kazanda su kaynatın diye. Kaynatın ki soğuk gelirse yayık içine eklenir, yoksa yine olmaz tereyağı. Ocağın diğer köşesine de kurulur sac, sıcak sıcak bazlama, yetişmezse aç ayı oynamaz ve nasıl gidilir davara-oğlağa ve öğleye kadar dayanılmaz aç acına...
Yoğurt dökülmüş ve başlanmıştır dövülmeye bişşekle taki eşek sudan gelip, yağı ayranından ayrılmaya başlayıp yüzünde görülene dek. Bu suretle 2-3 saat işler ters gitmezse şayet. Döve döve bişşek yorulur, ayran yorulur adam yorulur ki bir iki kez değişim olmuştur bişşeği tutanda, değişmezse dayanır mı ona özek. Daha gün doğup gün başlayana biter adam, gün nasıl geçer...
Değişmelerde ve bir taraftan hazırlanan bazlama, kömürde kaynayıp demlenen çayla, çökelek veya hafiften çıkmaya başlayan ayranlı tereyağı ile yapılmış sıkmayla kahvaltı yapılmaya başlanmıştır. Ağılda da hafif kıpırdanma başlamış, dışarı çıkmanın heyecanı sarmıştır hayvanları. Çobanlar karnını doyurmuş, kıyafetler giyilmiştir. Yayıkta dayak yemekten yorulup yüze çıkmaya başlamıştır tereyağı. Hafif hafif eklenen soğuk su desteğiyle iyice ayrandan ayrılır devamında. Yüzeye iyice ayrılan tereyağı önceden topatan üzerine hazır edilen büyük bakıra (tencere) saplı (uzun saplı büyük çomça-kepçe) ile alınır. Alındıkça hafifler yannığın (yayık yayılan torba vari deri) yükü ve bişşeğin (ağaçtan yapılmış saplı ve ucunda 3-4 delikli karıştırıcı) dansı kolaylaşır. Sürer gider başkanı aşamada taki ayranda yağ kalmayana dek...
Davarda salınmıştır ağıldan arkasından oğlak da düşer yollara, sabaha kadar boşalmış mideyi doldurmak için dağ bayır dolanmaya... Baba yada büyük oğul davarda, çocuk ve çocuklar da oğlaktadır büyük olasılıkla anne ve kız (lar)da evdedir. Ki yağ sallanacak ve fıçı veya bidona tuzlanıp veya tuzsuz basılacak. Ayranı kazana dökülüp ocağa konulacak ve çökelek için kaynatılacak. Yannığın, bakır, çomça, kazan, bişşegin bulaşığı yıkanacak hatta kahvaltılıklarınkiler cabası... Yağ sallanır iyice ayranı yıkanır, bidon veya fıçıya basılır. Kazana konulmuş altı ateşlenmiş ayran sarısuya dönmüş çökelek olmaya başlamıştır. İndirilir ocaktan, soğumaya bırakılır. Evin kızı da kahvaltı ile yannık, bişşek, kazanlar vb bulaşıkları yıkamıştır. Ki bu arada saatde sabahın 9:00’una gelmiş, soğumuş çökelek keseye katılıp suyunun süzülmesi beklemeye alınmıştır...
Tabi herkes bu kadar evin kız-erkek çocuklu olup şanslı olmayabilir. Ki o zaman iş daha da zorlaşır çünkü hayvanların otlamaya çıkma saatine kadar işler bitirilmiş en azından yağ yıkanmış, çökelek kaynatılmış bulaşıklar yıkanmadıysa bile toparlanmış öğleye kadar kurumayacak şekilde ıslanmış halde bırakılmalıdır, saatde en geç 7-7:30 civarında...
Velhasıl uzun lafın kısası öyle bir yudumda içip, bir kaşıkla ekmeğe sürüp kırk bahane bulduğumuz beğenmeyip burun burun kıvırdığımız ki nicemiz doğalını bulamıyoruz tereyağı, ayran vb nimetleri bir daha düşünmeliyiz, iyice tadına vararak yemeliyiz halimize şükredip sağlık, varlık, mutluluk ve afiyetle inşALLAH. Selametle kalın.
KARA ÇADIRIN KARA EVLADI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder